Med-Practic
Նվիրվում է վաստակաշատ ուսուցիչ Գրիգոր Շահյանին

Իրադարձություններ

Հայտարարություններ

Մեր հյուրն է

Հրատապ թեմա

Հիշարժան օրեր, տարեթվեր, տոներ

Ապրիլի 2-ը` Աուտիզմի խնդրի շուրջ տեղեկատվության տարածման համաշխարհային օր

Ապրիլի 2-ը` Աուտիզմի խնդրի շուրջ տեղեկատվության տարածման համաշխարհային օր

ՄԱԿ-ը հատուկ ուշադրություն է դարձնում զարգացման դժվարություններ ունեցող երեխաների վիճակի բարելավմանը։ Միայն միևնույն հիվանդությամբ ախտահարված մարդիկ են  լավ հասկանում միմյանց:
Ֆրանց Կաֆկա

 

Աուտիզմի խնդրի շուրջ տեղեկատվության տարածման համաշխարհային օրը (World Autism Awareness Day) հաստատվել է ՄԱԿ-ի Գլխավոր Անսամբլեայի  բանաձևի հիման վրա 2008 թ. հունվարի 21-ին: Այդ տարեթվի նպատակն է ընդգծել մարդկանց օգնության անհրաժեշտությունը, ովքեր տառապում են անբուժելի հիվանդությամբ, և բարձրացնել կյանքի մակարդակը:


Աուտիզմով տառապող երեխաների քանակը բարձր է աշխարհի բոլոր շրջաններում  և ունի հսկայական հետևանքներ երեխաների, նրանց ընտանիքների, համայնքների և հասարակությունների համար: Ենթադրվում է, որ  մասնագիտացված պետական և հասարակական կազմակերպությունները պետք է ապրիլի 2-ը նվիրեն այդ հիվանդության վերաբերյալ տեղեկատվության տարածմանը, օրինակ՝ դասախոսություններ անցկացնել կամ բուկլետներ թողարկել:


Աուտիզմը նյարդային համակարգի զարգացման խանգարում է, որն ի հայտ է գալիս կյանքի առաջին երեք տարիների ընթացքում: Այդ հիվանդությունն ախտորոշվում է երեք ախտանիշների առկայության դեպքում՝ սոցիալական փոխազդեցությունների անբավարարություն` խանգարված փոխադարձ կոմունիկացիայի արդյունքում, հետաքրքրությունների սահմանափակում  և վարքագծի կրկնվող ռեպերտուար:


Այդ նշանների նկարագրման օրինակներ կարելի է հանդիպել պատմական աղբյուրներում, որն ավելի վաղուց է առաջացել, քան ինքը «աուտիզմ» տերմինը: Օրինակ Մարտին Լյութերի գրառումներում  կա 12 ամյա տղայի հիշատակում, ով հնարավոր է, որ հիվանդ էր աուտիզմով: Հիվանդության ախտանիշներ են նկատվում նաև «Ավերոնից վայրի տղայի» նկարագրություններում՝ XVIII դարի Մաուգլին, ով ապրել էր ֆրանսիական անտառներում և մարդկանց մոտ է ընկել 12 տարեկան հասակում:


Ինքը «autismus» տերմինը հորինվել է  շվեյցարացի հոգեբույժ Էյգեն Բլեյլերի  կողմից 1910 թ. շիզոֆրենիայի ախտանիշները նկարագրելիս: Այդ նեոլատինիզմի հիմքում, որը նշանակում է «աննորմալ ինքնահիացում», նա դրել է հունական «աուտո» («ինքդ») բառը՝ ձգտելով ընդգծել «հիվանդի հեռանալը  սեփական պատկերացումների աշխարհ ցանկացած արտաքին ազդեցությունից, որն ընկալվում է որպես անտանելի»:


ՄԱԿ-ի  բանաձևում ընդգծվում է, որ իր պատմության ամբողջ ընթացքում կազմակերպությունը հատուկ ուշադրութուն է դարձնում հաշմանդամների բարեկեցության բարելավմանը, այդ թվում զարգացման դժվարություններ ունեցող երեխաների: Այսպես, 2008 թ. ուժի մեջ է մտել Հաշմադամների իրավունքների կոնվենցիան, որը հաստատում է բոլորի համար համընդհանուր իրավունքների հիմնական սկզբունքները:

Սկզբնաղբյուր. calend.ru
Լուսանկարը. joa.schools.smcdsb.on.ca
Թարգմանությունը. med-practic.com
Հոդվածի հեղինակային (այլ սկզբնաղբյուրի առկայության դեպքում՝ էլեկտրոնային տարբերակի) իրավունքը պատկանում է med-practic.com կայքին
Loading...
Share |

Հարցեր, պատասխաններ, մեկնաբանություններ

Կարդացեք նաև

Մայիսի 31-ը` Առանց ծխախոտի միջազգային օր
Մայիսի 31-ը`  Առանց ծխախոտի միջազգային օր

1988 թվականին Առողջապահութհան միջազգային կազմակերպությունը մայիսի 31-ը հայտատարեց առանց ծխախոտի միջազգայի օր: Միջազգային հանրության առաջ խնդիր էր դրվել հասնել այն բանին, որ XXI դարում ծխախոտի...

Մայիսի 30-ին ծնվել է գերմանացի էնտոմոլոգ Գերման Հագենը
Մայիսի 30-ին ծնվել է գերմանացի էնտոմոլոգ Գերման Հագենը

Գերման Հագենը ծնվել է 1817 թ. մայիսի 30-ին Կենիգսբերգում (այժմյան Կալինինգրադ): Նա իր կարիերան սկսել է 1836 թ. Կենիգսբերգի համալսարանի բժշկական ֆակուլտետ ընդունվելուց հետո...

Մայիսի 29-ը Առողջ մարսողության համաշխարհային օրն է. med.news.am
Մայիսի 29-ը Առողջ մարսողության համաշխարհային օրն է. med.news.am

Մայիսի 29-ը առողջ մարսողության համաշխարհային օրն է (World Digestive Health Day), որը սահմանվել է համաշխարհային աղեստամոքսային կազմակերպության նախաձեռնությամբ (World Gastroenterology Organisation, WGO)...

Մայիսի 28-ին ծնվել է Ֆրանսիացի բժիշկ, անատոմիայի պրոֆեսոր, գիլյոտին գաղափարի հեղինակ Ժոզեֆ Գիլյոտենը
Մայիսի 28-ին ծնվել է Ֆրանսիացի բժիշկ, անատոմիայի պրոֆեսոր, գիլյոտին գաղափարի հեղինակ Ժոզեֆ Գիլյոտենը

Ժոզեֆ Իգնաս Գիլյոտենը (Գիյոտեն) ծնվել է 1738 թ. մայիսի 28-ին Սենտեում (Ֆրանսիա): Նա բժշկություն էր ուսումնասիրում Ռեյսում և Փարիզում՝ 1768 թ. ավարտելով Փարիզի համալսարանը: 1789 թ. մայիսի...

Մայիսի 28-ը Հայաստանի Առաջին Հանրապետության օրն է
Մայիսի 28-ը Հայաստանի Առաջին Հանրապետության օրն է

Ամեն տարի մայիսի 28-ին Հայաստանի բնակիչները Առաջին Հանրապետության օրն են նշում: Այս տոնի երկրորդ անունը Ինքնիշխանության վերականգնման օր է: 1918 թ. մայիսի 28-ին ավելի քան վեց դար տարբեր նվաճողների...

Մայիսի 17-ը` Հոմոֆոբիայի դեմ պայքարի միջազգային օր:
Մայիսի 17-ը` Հոմոֆոբիայի դեմ պայքարի միջազգային օր:

Հոմոֆոբիա տերմինն առաջացել է հունարեն homо- միանման և  phоbos- վախ բառերից: Այս տերմինը շրջանառության մեջ է դրվել 1972 թ.: Մինչ այդ երևույթը, որն այսօր կոչվում է հոմոֆոբիա, հասարակական նորմա էր...

Հիշարժան տարեթվեր
Մայիսի 16-ը` ՁԻԱՀ զոհերի հիշատակի համաշխարհային օր
Մայիսի 16-ը` ՁԻԱՀ զոհերի հիշատակի համաշխարհային օր

Յուրաքանչյուր տարի, մայիս ամսվա երրորդ կիրակի օրն ընդունված է հիշել այն մարդկանց, որոնք մահացել են ՁԻԱՀ-ից: Սա արվում է ՁԻԱՀ-ով հիվանդ և ՄԻԱՎ վարակակիր մարդկանց խնդիրների վրա միջազգային հանրության ուշադրությունը գրավելու և այս հիվանդության հետագա...

Պատմության էջերից
Մայիսի 15-ը` ՁԻԱՀ-ից մահացած մարդկանց հիշատակի համաշխարհային օր
Մայիսի 15-ը` ՁԻԱՀ-ից մահացած մարդկանց հիշատակի համաշխարհային օր

ՄԻԱՎ վարակի համաճարակն իր ներգործությամբ և կործանարար չափերով աշխարհում արտակարգ իրավիճակ է ստեղծել: Առաջին անգամ արձանագրվելով 1981թ.-ին ԱՄՆ-ում, այսօր ՄԻԱՎ վարակը տարածվել է բոլոր մայրցամաքներում...

Հիշարժան տարեթվեր
Մայիսի 13-ը Հայաստանում Համբարձման օրն է
Մայիսի 13-ը Հայաստանում Համբարձման օրն է

Համբարձումը Հայաստանում որպես տոն հաստատվել է IV-V դարերում և տոնվում է Սուրբ Զատիկից քառասուն օր անց: Հարություն առնելուց հետո Քրիստոսը դեռ քառասուն օր երևաց աշակերտներին ու Աստծո Արքայության մասին խոսեց...

Հիշարժան տարեթվեր Ամեն ինչ տոն օրերի մասին
Մայիսի 13-ին ծնվել է հնդիկ բժիշկ, Նոբելյան մրցանակի դափնեկիր Ռոնալդ Ռոսսը
Մայիսի 13-ին ծնվել է հնդիկ բժիշկ, Նոբելյան մրցանակի դափնեկիր Ռոնալդ Ռոսսը

Ռոնալդ Ռոսսը ծնվել է 1857թ. մայիսի 13-ին Ալմորում, բրիտանական բանակի սպայի ընտանիքում: Երբ տղան դարձավ 8 տարեկան, նրան ուղարկեցին Անգլիա՝ սովորելու...

Հանրահռչակ բժիշկերի կյանքից
Մայիսի 11-ը Մայրերի օրն է
Մայիսի 11-ը Մայրերի օրն է

Ամեն տարի մայիսի երկրորդ կիրակի օրը եվրոպական շատ երկրներում, ԱՄՆ-ում, Կանադայում, Չինաստանում և Ճապոնիայում նշվում է ամենալուսավոր և ամենաբարի տոներից մեկը՝ Մայրերի օրը...

Հիշարժան տարեթվեր
Մայիսի 10-ին ծնվել է իռլանդացի գործարար, թեյի մագնատ, հայտնի թեյի ընկերության հիմնադիր Թոմաս Լիփթոնը
Մայիսի 10-ին ծնվել է իռլանդացի գործարար, թեյի մագնատ, հայտնի թեյի ընկերության հիմնադիր Թոմաս Լիփթոնը

Թոմաս Ջոնստոն Լիփթոնը ծնվել է 1850թ. մայիսի 10-ին Գլազգոյում (Շոտլանդիա): Արդեն հինգ տարեկան հասակում նա օգնում էր իր հորը նպարեղենի խանութում, իսկ երբ նրա եղբայրը և քույրը մահացան,  նա ստիպված...

Պատմության էջերից
Մայիսի 9-ը Հաղթանակի օրն է
Մայիսի 9-ը Հաղթանակի օրն է

Պատերազմը միշտ անսպասելի է սկսվում, թեև մեկ սերունդ հետո պատմաբանների համար այն անխուսափելի է թվում: 1941թ. սկսեց ամենասարսափելի, ամենամոտիկ, ամենաթանկ Հայրենական Մեծ պատերազմը: Ասում են, առանց...

Հիշարժան տարեթվեր
Մայիսի 8-ը՝ Կարմիր Խաչի և Կարմիր Կիսալուսնի համաշխարհային օր
Մայիսի 8-ը՝ Կարմիր Խաչի և Կարմիր Կիսալուսնի համաշխարհային օր

Կարմիր Խաչի և Կարմիր Կիսալուսնի համաշխարհային օրը (World Red Cross and Red Crescent Day) նշվում է ամեն տարի մայիսի 8-ին և հաստատվել է շվեյցարացի գործարար, հասարակական գործիչ և հումանիստ...

Հիշարժան տարեթվեր
Մայիսի 8-ին ծնվել է Ֆրանսիացի մանրէաբան, Նոբելյան մրցանակի դափնեկիր Անդրե Լվովը
Մայիսի 8-ին ծնվել է  Ֆրանսիացի մանրէաբան, Նոբելյան մրցանակի դափնեկիր Անդրե Լվովը

Անդրե Միշել Լվովը ծնվել է 1902թ. մայիսի 8-ին ֆրանսիական Էլե-լյո-Շատո գյուղում, ռուսական ծագում ունեցող մտավորական հրեայական ընտանիքում: 1922թ. նա ընդունվել է Պաստերյան ինստիտուտ, սովորել է աշխարհահռչակ ֆրանսիացի...

Պատմության էջերից

ԱՄԵՆԱԸՆԹԵՐՑՎԱԾ ՀՈԴՎԱԾՆԵՐԸ